Vanavond hebben we gegeten in d'n Optie. Altijd gezellig. Tijdens ons etentje kregen we een discussie over 'friet'. En schijnen namelijk talloze varianten te bestaan op het ouderwetse 'frietje met' en Chiel en ik hadden echt geen idee dat dit bestond!
Het heeft vaak ook te maken met de regio in NL en zo kan het dus voorkomen dat je in b.v. Nijmegen een frietje waterfiets kan bestellen zonder dat ze je vreemd aankijken maar dat het in Leiden totaal onbekend is. Vandaar dus even een snel cursus FRIET...
Belgische frieten
De frieten worden twee keer gebakken. Een eerste keer gaan de frieten het frituurvet of frituurolie (van ongeveer 160 °C) in om voorgebakken te worden. Tijdens die voorbak (5 à 6 minuten) wordt de rauwe aardappel vooral gekookt en niet zozeer gebakken, waardoor de aardappel een groot gedeelte van zijn vocht verliest. Na die voorbak laat men de frieten een half uur rusten, waarna ze in frituurvet (of -olie) van 180 °C gebakken worden tot ze een mooie goudbruine kleur hebben. Voorgebakken frieten ("diepvriesfrieten") zijn verkrijgbaar die dan nog maar één keer gebakken hoeven te worden.
Belgische frieten hebben meestal een dikte van 10 tot 13 mm.
Franse pommes frites
Franse allumettes zijn zeer dunne patates frites die eenmalig gebakken worden (in tegenstelling tot andere friet die eerst wordt voorgebakken op een lagere temperatuur).
Tijdens het begin van de Irakoorlog is er in Amerika sprake van geweest om de naam 'Frans' te veranderen in 'Freedom', omdat Frankrijk tegen de oorlog was.
Engelse chips
Engelse frieten (
chips) zijn dikker dan de Belgische friet en worden vaak gewoon in de pan gebakken in plaats van gefrituurd. Meestal heeft het vet ook een lagere temperatuur dan in Nederland en België, waardoor de Engelse friet niet dichtschroeit en daardoor meer vet opzuigt (
soggy chips). In het
Verenigd Koninkrijk is het de gewoonte friet te bestrooien met zout en azijn en te eten met vis:
fish & chips is er ongemeen populair als
fastfood.
Raspatat
Raspatat is een
Groninger soort patat uit geperste
aardappelpuree. Het is ontstaan in de
Rixona fabriek in de
Gronings plaats Warffum. Tegenwoordig wordt de patat in
Venlo geproduceerd.
Steppegras
Steppegras is een zeer dunne friet, vandaar dat de naam afgeleid is van gras. De friet wordt als een hoopje bovenop een met steppegrassaus (een soort Provençaalse saus) overgoten stuk vlees geserveerd. Dit gerecht is gepatenteerd door Jean Ceustermans, restauranthouder in
Leopoldsburg.
Frietstro of stro-aardappelen
Frietstro is ook een zeer dunne friet van 1,5 mm dik en wordt in één keer gebakken zoals de Franse 'pommes allumettes'.
Friet wordt vaak gegeten als snack in bepaalde combinaties met sauzen. Deze samenstellingen hebben soms kleurrijke namen, die vaak sterk regionaal bepaald en bekend zijn. In
Vlaanderen worden frieten meestal besteld als "een pakje met x" of "een grote/kleine (friet) met x", in Nederland zijn combinaties van sauzen vaak (regionaal) bekend onder specifieke benamingen:
Friet met
Friet met of
Patat met is friet met
mayonaise. In Nederland serveren de meeste snackbars tegenwoordig
fritessaus, omdat dat goedkoper is (gezien het minder olie bevat) en de emulsie langer houdt op de warme frieten. Dit wordt door de meeste klanten niet als problematisch ervaren, ook omdat fritessaus als minder ongezond wordt beschouwd door het lagere vetgehalte. In Nederland wordt onder "Patat met" dus veelal friet met fritessaus verstaan. Echte mayonaise wordt dan apart besteld, waarbij verschil wordt gemaakt tussen Hollandse mayonaise (iets zoeter van smaak) en Belgische mayonaise (iets zuurder van smaak). In België echter blijft het gebruik van mayonaise onaangetast.
Friet speciaal
Friet speciaal of
Patat speciaal is friet met mayonaise, (curry)ketchup en uien. In Nederland wordt de curry soms vervangen door tomatenketchup maar meestal kan er gekozen worden tussen beide soorten. De term
friet speciaal is ook in België bekend.
Friet met satésaus
Friet met satésaus is friet met pindasaus (ook wel bekend als satésaus). Dit wordt in de volksmond ook wel aangeduid met friet
saté of patatje
pinda.
Patatje halfom
Patatje halfom is friet met
piccalilly en mayonaise. Deze combinatie van sauzen is over het algemeen niet erg bekend onder de naam "halfom". Deze term wordt wel erkend in Zuid-Holland en het westen van Noord-Brabant, maar dat verschilt van plaats tot plaats.
Patatje flip
Patat flip is friet met pindasaus en mayonaise, met uitjes wordt het in de meeste regio's een patatje oorlog genoemd.
Patatje oorlog
Patatje oorlog verschilt per regio, kan zijn:
- a) friet met pindasaus en mayonaise, naar keuze nog aangevuld met rauwe (gesnipperde) uitjes.
- b) friet met mayonaise, ketchup, currysaus, pindasaus en uien.
- c) friet met mayonaise, pindasaus, currysaus en rauwe (gesnipperde) uitjes, maar zonder ketchup.
- d) friet met mayonaise, currysaus en rauwe (gesnipperde) uitjes, maar zonder ketchup.
In België is een "Friet oorlog" friet met stoofvleessaus, mayonaise en ketchup.
De toevoeging
oorlog is een verwijzing naar het slordige toevoegen van de ingrediënten, alsof het om een
slagveld gaat. Ook de toevoeging van curry (in het verleden vaak
ketchup) zal in het ontstaan van de naam hebben bijgedragen en zo bezien een lugubere naam. Er waren nog wel andere namen voor dit recept in omloop, die soms een even nare
connotatie hebben, zoals het
patatje overweg of
patatje rotzooi. Er is getracht een minder lugubere benaming in te voeren ('frietje feest'), maar dit sloeg in het geheel niet aan.
Patatje feest
Patatje feest is een na de
Tweede Golfoorlog ingevoerde
politiek correcte benaming van
patatje oorlog. De gebruikelijke aanduiding is echter nog steeds patatje oorlog.
Patatje vrede
De aanstootgevende naam van het patatje oorlog heeft er bij enkele snackbars toe geleid dat zij de lokale patat oorlog omgedoopt hebben in een
patatje vrede. Evenals het "Patatje feest" slaat deze kreet echter niet aan.
Patat Chillimayo
Patat Chillimayo is een frietje geserveerd met een saus van mayonaise en
chilisaus ('vlammensaus'). Deze saus kan het beste gemaakt worden met drie delen romige mayonaise en één deel chilisaus. De pittige chilisaus maakt dat de mayonaise een licht pittige en zoete smaak krijgt.
Patat Samurai
Patat Samurai is een scherpere variant op de chillimayo. Het frietje wordt geserveerd met een saus van mayonaise en
sambal.
Andere sauzen
Andere toevoegingen die ook wel worden aangeduid als
friet/patat met zijn
andalouse,
tartaar,
piccalilly,
cocktailsaus,
Joppiesaus en ketchup (curry of tomaten).
Friet met bijgerechten
Friet Super / "Supertje"
Een
supertje of
friet(je) super is de naam voor een
frikandel met friet die in één bakje geserveerd worden. Deze variant van het frietje is bekend in sommige delen van
Noord-Brabant en
Gelderland; op sommige locaties wordt de frikandel vervangen door een
gehaktbal of een andere snack. Een supertje is doorgaans iets goedkoper dan een friet met een losse snack erbij.
De bekendste vorm van een supertje is het "supertje speciaal". Rondom
Tilburg,
's-Hertogenbosch en
Oss krijgt men dan
curry,
mayonaise en
uien erbij. Deze variant heet rond Nijmegen echter gewoon "supertje". In
Bergen op Zoom betekent "speciaal" dat men er naast de curry, mayonaise en uien ook nog
pindasaus bij krijgt.
Frietje "ALA"
Benaming die veel in Nederlands Limburg voorkomt (regio Venlo) voor een Frikandel met zuurvlees, bedekt met friet speciaal.
Friet Waterfiets
Een waterfiets of "friet(je) waterfiets" is een vooral
Nijmeegse variant op het supertje. Deze populaire snack bestaat uit twee frikandellen, bedekt met friet. Daarbovenop zijn mayonaise (of frietsaus), curry en uitjes gedaan, en bij correcte uitvoering van deze snack zit bovenop de sauzen nog een klein schepje friet.
Friet Catamaran
Een Catamaran bestaat uit een frietje speciaal met daarboven aan de zijkanten twee frikandellen speciaal. Deze Catamaran is vooral bekend in Noord-Brabant.
Friet saté
Friet saté is friet met
saté.
De term wordt ook gebruikt voor een patat met pindasaus.
Patatje stoofvlees
Patatje stoofvlees, ook wel genoemd "Frietje Stoof" is, zoals de naam al zegt, friet met stoofvlees/hachee, behalve in Vlaanderen, waar het "friet met stoofvlees" of "friet met stoverij" genoemd wordt, wordt het in Nederland ook in Zeeland, Noord-Brabant, Limburg en delen van Gelderland geserveerd. Een variant is het
Limburgse 'frietje
zuurvlees'. Limburgs: Friet Zoervleesj of Friet Zoervleis.
Kapsalon
De Kapsalon is een vrij recente uitvinding, oorspronkelijk uit Rotterdam, bestaand uit een aluminium bakje met patat,
kebab of
shoarma, en kaas. Dit wordt gegrild, waarna salade en sauzen naar keuze worden toegevoegd (vaak
knoflooksaus en
sambal).
Friet Pita
Friet Pita bestaat uit een bakje friet met shoarma of gyros, groenten en knoflooksaus.
Mitraillette en bazooka
Een
mitraillette is een broodje met daarop frieten, één of meerdere sauzen en een snack uit het assortiment van de desbetreffende frituur, meestal een
hamburger. Een mitraillette komt hoofdzakelijk in België voor. De Franse variant, met stokbrood, heeft regelmatig kebab als bijgerecht. Een bazooka is gelijkaardig aan een mitraillette, maar de snack in het broodje is een
mexicano, geen hamburger.
Het mag duidelijk zijn dat ik niet met deze info ben geboren maar dat ik dit heb geleend van WIKIPEDIA.
Have a nice day!
